Dengue ડેન્ગ્યુ રોગ શું છે? What is dengue ? પ્રારંભીક લક્ષણો અને તેના સંકેતો.

 

ડેન્ગ્યુ  (Dengue ) રોગ શું છે?  What is dengue?

ડેન્ગ્યુ (Dengue ) એ મચ્છરજન્ય વાયરલ રોગ છે જે તાજેતરના વર્ષોમાં WHOનાં તમામ પ્રદેશોમાં ઝડપથી ફેલાયો છે. ડેન્ગ્યુનો વાયરસ માદા મચ્છર દ્વારા મુખ્યત્વે એડીસ એજિપ્ટી પ્રજાતિમાં ફેલાય છે અને ઓછા પ્રમાણમાં એઈ. અલ્બોપિકટસ. આ મચ્છર ચિકનગુનિયા, પીળો તાવ અને ઝિકા વાયરસના વેક્ટર પણ છે. અંદાજે 400 મિલિયન ડેન્ગ્યુના ચેપ દર વર્ષે વિશ્વવ્યાપી થાય છે, લગભગ 96 મિલિયન માંદગીમાં પરિણમે છે. મોટાભાગના કેસો વિશ્વના ઉષ્ણકટિબંધીય વિસ્તારોના દેશોમાં( The Indian subcontinent, Southeast Asia Southern China, Taiwan, The Pacific Islands, The Caribbean (except Cuba and the Cayman Islands), Mexico, Africa, Central and South America (except Chile, Paraguay, and Argentina) ) જોવા મળે છે, જેમાં સૌથી વધુ જોખમ આમાં આવે છે

(એ.જી. ઇજીપ્ટી અથવા એ. એલ્બોપિકટસ) મચ્છર.

ડેન્ગ્યુનું (Dengue ) સૌથી સામાન્ય લક્ષણ નીચેના કોઈપણ સાથે તાવ છે:

• લક્ષણો:

૧. ઉબકા અને ઊલટીઓ. 

૨. ફોલ્લીઓ. 

૩. દુખાવો અને પીડા (આંખનો દુખાવો, ખાસ કરીને આંખો પાછળ, સ્નાયુ, સાંધા અથવા હાડકામાં દુખાવો). 

૪. કોઈ પણ ચેતવણી ની નિશાની.

• v   ડેન્ગ્યુ તાવ પર ઝડપી તથ્યો (facts on Dengue fever)

• ડેન્ગ્યુ એસિડ એજીપ્ટી અને એડીઝ એલ્બોપિકટસ મચ્છરદ્વારા ફેલાય છે, જે સમગ્ર વિશ્વમાં જોવા મળે છે.
• લગભગ 2.5 મિલિયન લોકો, અથવા વિશ્વની 40 % વસ્તી એવા વિસ્તારોમાં રહે છે જ્યાં ડેન્ગ્યુનું સંક્રમણ થવાનું જોખમ છે.
• એશિયા, પેસિફિક, અમેરિકા, આફ્રિકા અને કેરેબિયનમાં ઓછામાં ઓછા 100 દેશોમાં ડેન્ગ્યુ સ્થાનિક છે.
• સામાન્ય રીતે મચ્છરના કરડવાથી 4 - 5 દિવસ પછી લક્ષણો શરૂ થાય છે અને સામાન્ય રીતે 3 થી 10 દિવસ ચાલે છે.
• જો ક્લિનિકલ નિદાન વહેલું કરવામાં આવે તો અસરકારક

સારવાર શક્ય છે.

રોગની તીવ્રતાના આધારે લક્ષણો બદલાય છે.:

• હળવો ડેન્ગ્યુ તાવ
• વાયરસ વહન કરતા મચ્છર દ્વારા કરડ્યા પછી 7 દિવસ પછીનાં લક્ષણો દેખાઈ શકે છે.
• તેમાં શામેલ છે: સ્નાયુઓ અને સાંધામાં દુખાવો શરીર પર ફોલ્લીઓ જે અદૃશ્ય થઈ શકે છે અને પછી ફરીથી દેખાઈ શકે છે
• વધારે તાવ
• તીવ્ર માથાનો દુખાવો
• આંખો પાછળ દુખાવો
• ઉલટી થવી અને ઉબકા લાગે છે                                                                                                                                                લક્ષણો સામાન્ય રીતે એક અઠવાડિયા પછી અદૃશ્ય થઈ જાય છે, અને હળવા ડેન્ગ્યુમાં ભાગ્યેજ ગંભીર અથવા જીવલેણ ગૂંચવણો શામેલ હોય છે 

    1.હળવો ડેન્ગ્યુ તાવ - ડંખના એક અઠવાડિયા પછી લક્ષણો જોવા મળે છે અને તેમાં ગંભીર

 અથવા જીવલેણ ગૂંચવણો શામેલ છે

    2.ડેન્ગ્યુ હેમોરહેજિક ફિવર - લક્ષણો હળવા હોય છે પરંતુ થોડા દિવસોમાં ધીમે ધીમે બગડે છે.

    3.ડેન્ગ્યુ શોક સિન્ડ્રોમ - આ ડેન્ગ્યુનું એક ગંભીર સ્વરૂપ છે અને તેનું કારણ પણ બની શકે છે

કેટલીકવાર, લક્ષણો હળવા હોય છે અને તે ફલૂ અથવા બીજા વાયરલ ચેપ માટે ભૂલથી થઈ શકે છે. નાના બાળકો અને એવા લોકો કે જેમને પહેલાં ક્યારેય ચેપ લાગ્યો નથી, મોટા બાળકો અને પુખ્ત વયના લોકો કરતાં હળવા કેસ થાય છે. જો કે, ગંભીર સમસ્યાઓ વિકસી શકે છે. આમાં ડેન્ગ્યુ હેમોરહેજિક તાવ, તીવ્ર તાવ, લસિકા અને રુધિરવાહિનીઓને નુકસાન, નાક અને પેઢા માંથી લોહી નીકળવું, યકૃતનું વિસ્તરણ અને રુધિરાભિસરણ તંત્રની નિષ્ફળતા, એક વિરલ મુશ્કેલી છે. લક્ષણો મોટા પ્રમાણમાં રક્તસ્રાવ, આંચકો અને મૃત્યુ તરફ પ્રગતિ કરી શકે છે. તેને ડેન્ગ્યુ શોક સિન્ડ્રોમ (DSS) કહે છે. નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિવાળા લોકો તેમજ બીજા અથવા ત્યારબાદના ડેન્ગ્યુના ચેપવાળા લોકોને ડેન્ગ્યુ હેમોરહેજિક તાવ થવાનું જોખમ વધારે હોવાનું માનવામાં આવે છે.

 ડેન્ગ્યુથી (Dengue) બચવાની સાવચેતીઓ.

 ૧. ડેન્ગ્યુથી પીડાવું તે કરતાં તેને થવા ન દેવો અગત્યનું છે. 

 ૨. જો આપણે મચ્છરને આપણને કરડવા ન દઈએ તો આપણે ડેન્ગ્યુથી સંપૂર્ણપણે બચી શકીએ છીએ.

 ૩. ઘરની આસપાસ કોઈ બંધિયાર પાણી ન હોય તેની કાળજી લેવી જોઈએ.

 ૪. જ્યારે આપણે બહાર જઈએ ત્યારે આખી બાંયનાં શર્ટ અને પેન્ટ પહેરવાં જોઈએ. 

 ૫. મચ્છર પ્રતિકારક ક્રીમ હાથ અને પગ પર લગાડવું જોઈએ.

 

ઉપર જણાવેલ કોઈ પણ લક્ષણ વધુ જણાતા તાત્કાબલક ધોરણે ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરવો ડૉક્ટરના જણાવ્યા મુજબ સારવાર લેવી જોઈએ.